TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2026 yılı bütçesi görüşmeleri, Türkiye’nin tarım sektöründeki dikkat çekici ilerlemeleri ve gelecek vizyonunu gözler önüne serdi. Bakan İbrahim Yumaklı, sunumunda sektördeki başarıları detaylandırırken, Et ve Süt Kurumu (ESK) ile ilgili gündeme gelen iddialara da açıklık getirerek, adı geçen şirketle Kurum arasında doğrudan ya da dolaylı hiçbir ticari faaliyetin bulunmadığını ifade etti. Bu görüşmeler, tarımsal verimliliği artırmak ve gıda güvenliğini sağlamak adına atılan adımların teknoloji ve veri odaklı bir çerçevede değerlendirilmesine olanak tanıdı.

Tarımda İnanılmaz Büyüme ve Küresel Sıçrayış
Türkiye, son iki yılda tarımsal hasılasını önemli ölçüde artırarak küresel arenada iddialı bir konuma yükseldi. 2002’de 24.5 milyar dolar olan tarımsal hasıla, 2024 itibarıyla 74 milyar dolara ulaştı. Bu dönemde tarım sektörünün yıllık ortalama büyüme oranı %2.7 olarak gerçekleşti; bu oran, Amerika, Rusya ve Avrupa Birliği’ndeki benzer sektörlerin büyüme oranlarını geride bıraktı. Ülke, tarımsal hasılada 2002’deki 12. sıradan bugün dünya 7.liğine, Avrupa’da ise 4. sıradan zirveye çıkarak 1. sıraya yerleşti. Ayrıca, Türkiye’nin tarım ve gıda ürünleri ticaretinde net ihracatçı kimliği pekişti; 2024’te 32.6 milyar dolarlık ihracatla, bir önceki yıla göre %57 artışla 10.8 milyar dolarlık dış ticaret fazlası kaydedildi. Bu başarı, dünya ihracatındaki payımızın son 23 yılda iki katına çıkması ve 186 ülkeye 2 bin 218 çeşit ürün gönderilmesiyle de somutlaştı.

Tohumdan Tabağa İnovasyon: Akıllı Üretim
Bitkisel üretimdeki gelişmeler, modern tarım tekniklerinin benimsenmesiyle hız kazandı. Sertifikalı tohum üretimi dokuz kat artarak 1 milyon 300 bin tona, sertifikalı fide-fidan üretimi ise kırk altı katlık dikkat çekici bir artışla 186 milyona ulaştı. Türkiye, kendi ihtiyacını karşılamanın ötesinde, 103 ülkeye tohum ihracatı yaparak dünya tohum ticaretinde önemli bir merkez haline geldi. Meyve ve sebze üretiminde Avrupa birinciliği ve dünya dördüncülüğü ile lider konumunu pekiştirdi. AR-GE faaliyetleri çerçevesinde, yerli, kaliteli ve iklim değişikliğine dirençli tohum kapasitesi geliştiriliyor. İklim uyumlu, soğuğa ve kuraklığa dayanıklı 82 farklı tohum çeşidi geliştirilirken, geleneksel mirasımız olan ata tohumlarının tescil sayısı 49’a çıkarıldı; bunlardan 11’i Tarım Kredi Marketlerde tüketicilere sunuldu. Gelecekte bu sayının 24 çeşide ve 1 milyon pakete ulaşması hedefleniyor. Tohum Gen Bankaları, 122 bin 750 materyal ile dünyanın en güçlüleri arasında yer alıyor. 2026’da yerli ve milli hibrit ayçiçeği ve mısır tohumları üreticilerle buluşacak, ayrıca ekonomik değeri yüksek ürünler için Ürün İhtisas Havzaları oluşturulacak. TAKE Projesi ile de binlerce üreticiye tohum ve fide-fidan desteği sağlanıyor.

Hayvancılık ve Su Ürünlerinde Dijital Takip ve Verim Artışı
Hayvancılık sektörü de benzer bir büyüme grafiği sergiledi. Büyükbaş hayvan varlığı %71 artışla 17 milyona, küçükbaş hayvan varlığı ise %72 artışla 55 milyona yükselerek Avrupa’da ilk sıraya yerleşti. Bal üretiminde %28’lik artışla 96 bin tona ulaşarak Avrupa birincisi, dünyada ise ikincisi konumuna gelindi. Kanatlı hayvan varlığı %53 artışla 384 milyona çıkarılarak Avrupa’da liderlik, dünyada ise 12. sıra elde edildi. Su ürünleri yetiştiriciliği son 23 yılda dokuz kat artarak 577 bin tona ulaştı; ihracatı ise yirmi katlık rekor bir artışla 2 milyar dolara yükseldi. Bu verim artışları, karkas veriminde geçen yıla göre %2 artışla 292 kilograma, süt veriminde ise %10 artışla 3 bin 330 litreye ulaşılmasıyla destekleniyor. Yetiştiricileri korumak amacıyla süt regülasyon uygulamaları kesintisiz devam ediyor ve şap ile kuş gribi gibi hastalıklara rağmen hayvansal ürünlerde arz sorunu yaşanmadığı belirtildi.

Geleceğe Yönelik Vizyon: Akıllı Tarım ve Sürdürülebilirlik
Bakanlık, hem günümüz ihtiyaçlarını karşılayacak hem de geleceği gözetecek üç yıllık dönemler halinde güncellenen bir yol haritası uyguluyor. Kayıtlı üretici sayısı ve üretim alanları artış gösterirken, bitkisel üretim planlamasıyla hububat, baklagil ve yağlı tohumlu bitkiler üretiminde önemli hedefler konuldu. Gıda arz güvenliğini güçlendirmek, yerli ve iklim değişikliğine dirençli tohum kapasitesini artırmak için AR-GE faaliyetleri stratejik bir öneme sahip. Ürün İhtisas Havzaları gibi projeler, iklim, toprak ve su kaynakları dikkate alınarak ekonomik değeri yüksek ürünlerin yetiştirilmesi için tasarlanıyor. Türkiye, tarım sektöründe sadece üretim miktarlarını değil, aynı zamanda teknolojik altyapısını ve sürdürülebilirlik yaklaşımlarını da güçlendirerek geleceğe emin adımlarla ilerliyor.