Türkiye kamuoyu, adalet sistemindeki yenilikleri ve yasama süreçlerini yakından takip ediyor. Bu bağlamda, hükümetin Meclis’e sunmaya hazırlandığı 11. Yargı Paketi, ceza infaz sisteminde önemli değişiklikler vadederken, özellikle ‘kısmi af’ niteliğindeki düzenlemeleriyle dikkat çekiyor. Türkiye gazetesi, bu paketi ’50 bin mahkuma kısmi af piyangosu’ başlığıyla duyurarak, düzenlemenin geniş bir kesimi ilgilendirdiğini vurguladı.

Paketin temelini, belirli kriterleri karşılayan hükümlülerin denetimli serbestlik kapsamında erken tahliyesi oluşturuyor. Buna göre, 31 Temmuz 2023 tarihinden önce suç işlemiş olmak kaydıyla, denetimli serbestliğe ayrılmalarına beş yıl veya daha az süre kalanlar, kalan cezalarını dışarıda geçirebilecekler. Ancak, düzenleme kapsamının dışında bırakılan önemli suç kategorileri bulunuyor: örgütlü suçlar ve terör suçları, bu yeni imkandan faydalanamayacaklar. Bu ayrım, paketin hedefini ve kamu güvenliği hassasiyetlerini ortaya koyuyor.

Bu düzenleme, aslında yargı reformları sürecinin bir devamı niteliğinde. Hatırlanacağı üzere, bir önceki 10. Yargı Paketi, 4 Haziran’da Meclis’ten geçerek yürürlüğe girmişti. O pakette, özellikle hasta tutuklulara yönelik bir iyileştirme yapılarak, adli tıp raporuyla ev hapsi imkanı getirilmişti. Ancak, DEM Parti Grup Başkan Vekili Sezai Temelli’nin eleştirileri, kamuoyunun beklediği daha geniş kapsamlı infaz yasası değişikliklerinin o pakette yer almadığını göstermişti. İktidar kanadı ise, etki analizi yapılmadığı gerekçesiyle bu tür değişikliklerin sonbahara bırakıldığını belirtmişti. İşte bu bağlamda, 11. Yargı Paketi, beklenen genişletilmiş düzenlemeleri taşıyor.

Paketin Meclis’e sunulması aslında bu hafta bekleniyordu. Ancak, ortaya çıkan yeni bir gelişme düzenlemenin takvimini değiştirdi. MHP ve Adalet Bakanlığı’nın ortak talebi üzerine, Covid-19 salgını döneminde açık cezaevinde bulunan hükümlülere yönelik çıkarılan ve kalan cezalarını denetimli serbestlik kapsamında dışarıda infaz etmelerini öngören düzenlemenin kapsamının genişletilmesi gündeme geldi. Bu ek maddenin pakete dahil edilmesi ihtiyacı, teklifin TBMM’ye sunulmasını önümüzdeki haftaya erteledi. Bu durum, yasal düzenlemelerin dinamik yapısını ve değişen ihtiyaçlara göre şekillenebildiğini gösteriyor.

Yeni düzenleme, 31 Temmuz 2023 tarihinden önce suç işleyen, ancak henüz mahkûmiyeti kesinleşmemiş kişilere de erken tahliye yolu açacak. Bu detay, paketin önceki düzenlemelerden farkını ortaya koyuyor. Zira daha önce çıkarılan infaz düzenlemesi, yalnızca 31 Temmuz 2023 tarihi öncesinde cezası kesinleşenleri kapsıyordu. Henüz kesinleşmeyen davaların da kapsam içine alınması, yasal boşlukları doldurma ve adalet arayışındaki bireylere yeni bir kapı aralama amacı taşıyor. Bu maddenin, haziran ayında çıkarılan 10. yargı paketinde de gündeme geldiği ancak son anda rafta kaldığı belirtilmişti; şimdi ise yeniden masada.

İlk etapta yaklaşık 50 bin hükümlünün bu düzenlemeden yararlanması bekleniyor. Ancak Adalet Bakanlığı kaynakları, bu sayının zamanla artabileceğine işaret ediyor. Bakanlık yetkilileri, 31 Temmuz 2023 tarihinden önce suç işlemiş olmasına rağmen, cezası belki üç ay sonra, belki üç yıl, hatta 10 yıl sonra kesinleşecek olan birçok vaka bulunduğunu ifade ediyor. Bu nedenle, cezası kesinleştikçe yeni hükümlülerin de bu düzenlemeden faydalanma imkanı bulacağı, dolayısıyla toplam sayının artacağı öngörülüyor. Bu durum, paketin sadece anlık bir etki yaratmayıp, uzun vadede ceza infaz sistemi üzerinde geniş çaplı bir etkisi olacağını gösteriyor.

Özetle, 11. Yargı Paketi, Türk hukuk sisteminde önemli bir dönüm noktası olmaya aday. Özellikle denetimli serbestlik yoluyla erken tahliyeleri genişletmesi ve henüz mahkumiyeti kesinleşmemiş kişileri de kapsaması, binlerce hükümlü ve ailesi için yeni umutlar yeşertiyor. Ancak örgütlü ve terör suçlarının kapsam dışında tutulması, paketin güvenlik odaklı hassasiyetini koruduğunu vurguluyor. Meclis’teki yasama sürecinin tamamlanmasıyla birlikte, bu yeni düzenlemenin toplumsal yansımaları daha net bir şekilde gözlemlenecektir.