ÖneÇıkanlar

Türkiye’nin 2025 Üçüncü Çeyrek Ekonomik Büyüme Performansı Detaylı Analizi

1764574654023

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre, Türkiye ekonomisi 2025 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla reel olarak %3,7 oranında büyüdü. Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH), Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarını kapsayan bu üç aylık süreçte, bir önceki çeyreğe göre ise %1,1’lik bir artış sergiledi. Bu rakamlar, Türkiye ekonomisinin dönemsel performansına ilişkin kesin göstergeleri ortaya koymuştur.

Bloomberg HT anketine katılan ekonomistlerin beklentileri, yıllık büyümenin %4,2, çeyreklik büyümenin ise %0,6 düzeyinde gerçekleşmesi yönündeydi. Açıklanan %3,7’lik yıllık büyüme, piyasa beklentisinin altında kalırken, çeyreklik bazdaki %1,1’lik büyüme tahmini aşmış, bu da dönemsel ivmenin beklentilerin üzerinde olduğunu teyit etmiştir. Bu veriler, makroekonomik görünümde çeşitlenmiş bir tablo sunmaktadır.

GSYH’yi oluşturan faaliyetler detaylandırıldığında, 2025 üçüncü çeyreğinde zincirlenmiş hacim endeksi olarak inşaat sektörü %13,9 ile en güçlü büyümeyi kaydetmiştir. Finans ve sigorta faaliyetleri %10,8, bilgi ve iletişim faaliyetleri ise %10,1 ile çift haneli artışlar göstererek ekonomik büyümenin temel itici güçleri arasında yer almıştır. Ürün üzerindeki vergiler eksi sübvansiyonlar kalemi %9,6 oranında bir artış sergilemiştir.

Diğer hizmet faaliyetleri %7,1, sanayi sektörü %6,5, ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmetleri %6,3 oranında büyüme kaydetmiştir. Mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri %4,4, gayrimenkul faaliyetleri %4,2 ve kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri %2,1’lik artışlarla GSYH’ye pozitif katkı sunmuştur. Ancak, bu dönemde tarım sektörü %12,7 oranında önemli bir daralma yaşamıştır.

Harcama yöntemine göre GSYH incelendiğinde, yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %4,8 oranında artmıştır. Devletin nihai tüketim harcamaları %0,8 oranında sınırlı bir yükseliş gösterirken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu (yatırımlar) %11,7’lik kayda değer bir artışla iç talebin ve yatırım faaliyetlerinin ekonomik dinamiklerdeki rolünü vurgulamıştır.

Dış ticaret kalemlerinde ise farklı bir eğilim gözlemlenmiştir. 2025 yılının üçüncü çeyreğinde mal ve hizmet ihracatı, bir önceki yılın aynı dönemine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak %0,7 oranında azalmıştır. Buna karşılık, mal ve hizmet ithalatı %4,3 oranında artış kaydetmiştir. Bu durum, net dış talebin bu çeyrekteki GSYH büyümesine negatif bir katkı sunduğunu göstermektedir.

Cari fiyatlarla Gayrisafi Yurt İçi Hasıla, 2025 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre %41,6 artarak 17 trilyon 424 milyar 718 milyon TL’ye ulaşmıştır. GSYH’nin cari fiyatlarla ABD doları bazındaki değeri ise 432 milyar 880 milyon olarak gerçekleşmiştir. Gelir dağılımı cephesinde, işgücü ödemeleri %41,1 artarken, net işletme artığı/karma gelir %43,5 oranında yükselmiştir. İşgücü ödemelerinin cari fiyatlarla Gayrisafi Katma Değer (GKD) içerisindeki payı %35,0 seviyesinde sabit kalmış, net işletme artığı/karma gelirin payı ise %46,0’dan %46,7’ye çıkmıştır.

Türkiye ekonomisinin 2025 üçüncü çeyrek büyüme performansı, iç talebin ve özellikle inşaat, finans, bilgi ve iletişim gibi sektörlerin güçlü katkısıyla şekillenmiştir. Yatırım harcamalarındaki önemli artış ve hanehalkı tüketimindeki yükseliş, büyümeyi destekleyen temel faktörler olmuştur. Tarım sektöründeki belirgin daralma ve net ihracatın negatif seyri, genel büyüme oranını etkileyen unsurlar olarak kaydedilmiştir. Bu veriler, ekonomik yapının farklı bileşenlerinin karmaşık etkileşimini net bir şekilde ortaya koymaktadır.

Tufan Erdoğdu

Tufan Erdoğdu (34) — Teknoloji & Yazılım Yazarı Tufan Erdoğdu, uzun yıllardır yazılım geliştirme ve ağ teknolojileri üzerine çalışan bir IT uzmanıdır. Kariyerine sistem yöneticisi olarak başlayan Tufan, zaman içinde otomasyon, bulut altyapıları ve siber güvenlik konularında uzmanlaşmıştır. Blogunda okuyucularına teknoloji trendleri, yapay zeka uygulamaları ve yazılım geliştirme ipuçları hakkında sade, anlaşılır ve pratik içerikler sunar.