Ermenistan’ın 13 Kasım’da Macaristan’la oynadığı maçta, taraftarların açtığı bir pankart, uluslararası çatışmaların ve geçmişteki cinayetlerin gölgesinde yer alıyor. Pankartta ‘Welcome to Armenia, here you can sleep safely’ (Ermenistan’a hoş geldiniz, burada güvenle uyuyabilirsiniz) yazısı, 2004 yılında Macaristan’da yaşanan bir cinayetle bağlantılı olarak gündeme gelerek dikkat çekti. Bu olay, hem Azerbaycan’ın hem de Ermenistan’ın iç politikalarına, uluslararası ilişkilerine ve insan hakları tartışmalarına büyük etki yapmıştır.

Olay, 11 Ocak 2004’ta başlamıştır. NATO’nun Barış İçin Ortaklık programı kapsamında, Macaristan’da üç aylık İngilizce kursu için Ermenistan’dan subay Gurgen Margaryan ve Azerbaycan’dan subay Ramil Seferov katılmıştır. Eğitim süreci sırasında, iki asker birbirlerine karşı düşüşler yaşayıp, Seferov’un Margaryan’a karşı duyduğu düşmanlık, olayın sonucunu belirlemiştir. 19 Şubat 2004’te, Seferov, Margaryan’ın uyku sırasında saldırdı ve 16 darbeyle onu öldürdü. Seferov’un ilk ifadesinde, ‘Ermeniler benim doğduğum toprakları işgal ettiler, yakın akrabalarımdan bazılarını kaybettim, eğitimde Ermeni subaylarla karşılaştım, onlar Ermenice mırıldandı ve yüzüme bakarak güldü, bu yüzden öldürmeye karar verdim’ dediğini anlatır. Bu ifade, olayın nedenlerini ve duygusal köklerini yansıtmaktadır.

Cinayet sonrası, Seferov’un mahkemeye verilen ifadesi ve davalar, Macaristan’da iki yıl süren bir süreçle sonuçlandı. 2006’da, Mahkeme, cinayetin önceden planlanmış olduğunu ve kurbana aşırı zulmedildiğini belirledi. Bu karar doğrultusunda Seferov, ömür boyu hapis cezasına mahkûm edildi. Azerbaycan ise bu kararı itiraz etti ve temyze başvurdu. 2007’de, Yargıtay bu kararı onayladı. Bu süreç, Azerbaycan’ın uluslararası yargıda bir konumunu güçlendirmiş olup, aynı zamanda bölgedeki insan hakları sorunlarını vurgulamıştır.

2012’de, Seferov Azerbaycan’a iade edildi. Bu iade, iki devlet arasında yapılan bir anlaşma sonucu gerçekleşti. Gazeteciler, bu iade sürecinin ardında Azerbaycan’ın Macaristan’dan 3 milyar dolar değerinde devlet bonosu satın almasıyla ilgili haberler çıkarttı. Bu süreç, iade kararını protesto edenler arasında büyük bir tartışmaya yol açtı. Iade edildiği ilk gün, Seferov, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından affedilerek serbest bırakıldı. Bu affe, uluslararası toplumun dikkatini çekti ve Azerbaycan’ın insan hakları ihlallerine dair eleştirileri artırdı.

Markaryan’ın ailesi, 2013’te Azerbaycan’a karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne dava açtı. Mayıs 2020’de karar verilen bu davada, Seferov’un iade edilmesi ve Aliyev tarafından affedilmesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 2. ve 14. maddelerini ihlal ettiğine ve Azerbaycan’ın ‘ayrımcılık yaparak’ insan hakları ihlalinde bulunduğuna hükmetti. Mahkeme, Azerbaycan’a yaklaşık 15 bin İngiliz sterlini ödeme yükümlülüğü getirdi. Ancak AİHM, iade kararını veren Macaristan hükûmetine yönelik şikâyetini reddetti.

Ermenistan taraftarının açtığı bu pankart, sadece bir spor olayı değil, aynı zamanda geçmişteki çatışmaların ve ulusal duyguların bir yansımasıdır. Pankartın mesajı, Ermenistan’ın kendi iç politikalarına ve uluslararası ilişkilerine dair bir kavrama dair ifade eder. Azerbaycan’ın bu olaya verdiği tepki, bölgedeki insan hakları ve uluslararası adalet tartışmalarını daha da derinleştirmiştir. Bu tür olaylar, ülkelerin geçmişlerini yeniden hatırlatır ve gelecekteki ilişkilerde dikkatli olmaları gerektiğini gösterir.

Bu olay, sadece bir cinayet değil, aynı zamanda insan hakları, bölgesel güven, ulusal duygular ve uluslararası yargı arasındaki karmaşık ilişkiyi gösterir. Ermenistan’ın Macaristan maçında açtığı bu pankart, bir spor olayının ötesinde, bölgesel tarihi bir çatışmanın gölgesinde yer alır. Bu olay, gelecekte benzer durumlarla karşı karşıya kalınabileceğini, ülkelerin geçmişlerini sadece spor alanlarında değil, siyasal ve sosyal alanlarda da ele alması gerektiğini hatırlatır. Bu nedenle, bu tür olaylar, hem taraftarlar hem de uluslararası toplumun dikkatini çekmektedir.