Türkiye’den gelen bir bilim insanı, insan ömrünün yalnızca doğanın rastgele bir sınırı olmadığını, bir biyolojik arıza olduğunu savunuyor. Prof. Dr. Derya Unutmaz, Jackson Laboratuvarı’nda çalışan bir immünolojist olarak T hücrelerinin yaşlanma sürecindeki rolünü araştırırken, yaşlanmanın bir hastalık olabileceğini ortaya koyuyor. Bu görüşü, sadece laboratuvar bilimine sınırlı kalmayıp, insanlığın geleceğine dair yeni bir felsefe getiriyor. Ona göre ölüm, bir kader değil; hücrelerdeki biyolojik bozulmaların sonucu. Bu bozulmaları düzeltmek, yapay zekânın veri analiz ve simülasyon gücüyle mümkün olabilir.

Unutmaz, 20 yıl önce ‘biosingularity’ terimini kullanarak yaşamın yapay zekâ ile birleştiği bir eşik olduğunu ifade etti. Bugünkü bilimsel gelişmeler, bu kavramın sadece teorik bir düşünce değil, gerçek bir biyoteknolojik devrimin temelini oluşturduğunu gösteriyor. Yapay zekâ, sadece hastalıkları teşhis eden bir araç değil, yaşam sürecini modelleyip, yaşlanmayı durduracak kadar güçlü bir araç haline geliyor. Laboratuvarlarında, yapay zekâ ile sanal hücreler oluşturuluyor. Bu hücreler, milyonlarca olasılığı saniyeler içinde simüle ederek, yeni ilaçların etkisini, genetik hataları veya organ yaşlanmasını test ediyor. Bu sanal modeller, klinik deneylerin yerine geçebilir. Klinik deneylerin önemi, 10 yıl içinde tarihe karışacak kadar azalacak.

En çarpıcı öngörüsü, ‘longevity escape velocity’ (ömrün kendi kendini uzatma hızı) terimini kullanarak ortaya çıkıyor. Unutmaz, eğer bir insan önümüzdeki 10 yıl içinde sağlıklı bir şekilde yaşarsa, 5 yıl daha yaşayacak. 15 yıl sağlıklı yaşarsa, 50 yıl daha yaşayabilecek. Çünkü bu süreçte yaşlanma süreci çözülecek. Bu, bilimsel ilerleme ile birlikte insanın ömrünün doğasının yeniden tanımlanması anlamına geliyor. ‘Ölümsüzlük’ yerine ‘uzatılmış gençlik’ ifadesi, bu dönüşümün dikkat çekici yönünü vurguluyor. Yaşlanma bir hastalık olarak tanımlandığında, tedavisi de mümkün oluyor. Bu, biyolojik süreçleri değiştirme imkânını açıyor.

Yapay zekâ, bu dönüşümün temelini oluşturuyor. AlphaFold sistemi bir günde tüm insan proteinlerinin yapısını çözebiliyor. ESM-3 yapay zekâ programı ise hücrelerle ilaçların tepkilerini saniyeler içinde hesaplıyor. Bu teknolojiler, hücrelerin iletişimini dijital olarak kopyalayabilecek kadar gelişmiş. Bu kopya, bir insana özgü yaşam sürecini mühendislik edebilir. Yani bir insanın hücreleri arasındaki iletişimini bilgisayarla modelleyebilirsek, onun yaşamını da planlayıp yönetebiliriz. Bu, yaşamın sadece doğal bir süreci değil, bir biyolojik sistem olarak yeniden tanımlanmasını sağlıyor.

Ancak bu ilerleme, yalnızca umut değil, risklerle birlikte geliyor. Yapay zekâ, sağlıkta devrim yaratırken ekonomiyi, iş yapılarını, etik kuralları ve politik dengeleri de etkileyebilir. Ülkeler, yapay zekâ çağının eşiğinde ama bilincinde olmadığını ifade ediyor. Bu nedenle, bu teknolojilerin doğru bir şekilde yönetilmesi kritik. Unutmaz, bu gelişmelerin insanlık tarihinin en parlak çağına girmesine katkı sağlayabileceğini düşünüyor. Bir ‘Altın Çağ’ın başlangıcı olabilecek bir dönüm noktası olarak, bu teknolojilerin insanlık üzerindeki etkisiyle ilgili dikkatli bir yaklaşım gerekiyor.

Türkiye’den bir bilim insanı olarak, Unutmaz’ın bilim dünyasında bilinmeyen bir ismi olmasına rağmen, uluslararası düzeyde etkisi artıyor. Nobel ödülleri almamış olmasına rağmen, sözleri sadece bilim dünyasında değil, genel kamuoyunda da yankılanıyor. Yalnızca bir cümleyle ’10 yıl daha ölmemeye bakın’ diyor. Bu kadar yalın ve güçlü bir ifade, bilim insanı olarak yaşanan bir bilgiye işaret ediyor. Bu, insan ömrünün doğasının yeniden tanımlanması sürecinde, Türkiye’den gelen bir bilim adamının önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Eğer bugün daha sağlıklı, daha merakla yaşarsak, 22. yüzyılın kapılarını açabiliriz. Belki o gün, insanlığın en büyük devriminin bir Türk’ün laboratuvarında başladığını hatırlarız.